4.1 Inleiding

Eenheid zonder verscheidenheid is verstikkend. Verscheidenheid zonder eenheid is los zand.

Koning Willem-Alexander

Mensen gaan gebukt onder discriminatie, racisme en de uitsluiting die dat met zich meebrengt. Zo’n ervaring van uitsluiting kan desastreuze gevolgen hebben voor de deelname van het slachtoffer aan de samenleving. Het kan gevolgen hebben op de gezondheid, het welzijn en de welvaart van mensen. Discriminatie-ervaringen kunnen er ook toe leiden dat mensen afhaken op hun werk en zich afwenden van de samenleving of van de politiek.

De realiteit is dat we in een maatschappij leven waar groepen steeds meer tegenover elkaar staan. En Nederlanders zonder migratieachtergrond als groep worden voorgetrokken bij sollicitaties, op de woningmarkt en in de zorg.

Het bestrijden van ongelijkheid is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid. Pas wanneer mensen niet het gevoel hebben dat ze een deel van zichzelf moeten ontkennen of moeten uitleggen, is er sprake van echte gelijkheid. En echte gelijkwaardigheid betekent dat mensen een keuze aan mogelijkheden hebben om het leven vorm te geven.
Bij een solide aanpak van het probleem van discriminatie en uitsluiting hoort ook het bijstaan, de empowerment van mensen in risicogroepen, en de bescherming van de slachtoffers van discriminatie.

Dit wordt ook onderstreept in het coalitieakkoord ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’: “Een democratische samenleving kan alleen functioneren als we een grens trekken als vrijheden van de ander worden bedreigd, als iedereen meedoet en discriminatie wordt bestreden.”

Om te voorkomen dat groepen mensen als minderwaardig worden behandeld op basis van een impliciete hiërarchie, zijn concrete oplossingen, beleidsmaatregelen en beschermende wetten nodig. De overheid dient daarin het voortouw te nemen en de verantwoordelijkheid te pakken. Dit zijn we ook verschuldigd aan de toekomstige generaties. Jongeren hebben recht op een hoopvolle toekomst met gelijke kansen en een stem in het debat over een duurzaam en inclusief beleid.

Kleurenblind beleid bestendigt ongelijkheden in plaats van ze te bestrijden. Een neutrale overheid bestaat niet. Net zo min als neutrale mensen bestaan.

In dit hoofdstuk wordt stilgestaan bij lopend beleid en beleidsinterventies die zijn gericht op het bijstaan en beschermen van slachtoffers van discriminatie en racisme, mede door middel van wetgeving en handhaving.